Ο HPV είναι ένας πολύ συχνός ιός που μεταδίδεται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής. Υπάρχουν πάνω από 100 τύποι HPV, εκ των οποίων κάποιοι είναι «χαμηλού κινδύνου» και προκαλούν καλοήθεις αλλοιώσεις όπως τα κονδυλώματα, ενώ άλλοι είναι «υψηλού κινδύνου» και μπορεί να οδηγήσουν σε προκαρκινικές βλάβες ή καρκίνο τραχήλου.
Το Τεστ ΠΑΠ εντοπίζει κυτταρικές αλλοιώσεις, ενώ το HPV DNA test ανιχνεύει άμεσα την παρουσία του ιού, ακόμη και πριν προκαλέσει ορατές αλλαγές στα κύτταρα. Συχνά συνδυάζονται, ιδιαίτερα σε γυναίκες άνω των 30 ετών, για πιο ολοκληρωμένο προληπτικό έλεγχο.
Η διαδικασία είναι απλή και ίδια με το Τεστ ΠΑΠ: συλλέγονται κύτταρα από τον τράχηλο και αποστέλλονται για μοριακή ανάλυση. Η εξέταση είναι ανώδυνη και διαρκεί λίγα λεπτά.
Το HPV DNA test συνιστάται κυρίως σε:
- Γυναίκες άνω των 30 ετών, είτε ως εξέταση ρουτίνας είτε σε συνδυασμό με το Τεστ ΠΑΠ (co-testing).
- Περιπτώσεις με παθολογικά αποτελέσματα στο Τεστ ΠΑΠ.
- Παρακολούθηση μετά από θεραπεία τραχηλικών αλλοιώσεων.
- Γυναίκες με ιστορικό λοίμωξης από HPV ή κονδυλωμάτων.
Η παρουσία του ιού δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα αναπτυχθούν αλλοιώσεις ή καρκίνος. Οι περισσότερες λοιμώξεις από HPV υποχωρούν μόνες τους με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, η τακτική παρακολούθηση είναι καθοριστικής σημασίας για την έγκαιρη παρέμβαση σε περίπτωση που υπάρξουν αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου.
Ο εμβολιασμός κατά του ιού HPV είναι σήμερα το ισχυρότερο προληπτικό μέτρο που διαθέτουμε απέναντι στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά και σε άλλες παθήσεις που σχετίζονται με τον ιό.
Το HPV εμβόλιο είναι ασφαλές, καλά ανεκτό και έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά του μέσα από δεκάδες μελέτες και χρόνια εφαρμογής σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σήμερα, κυκλοφορεί το 9δύναμο εμβόλιο, το οποίο προστατεύει από:
- Τους ογκογόνους (υψηλού κινδύνου) υποτύπους 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58, που σχετίζονται με την εμφάνιση προκαρκινικών αλλοιώσεων και καρκίνου.
- Τους μη ογκογόνους υποτύπους 6 και 11, που ευθύνονται για την πλειονότητα των περιπτώσεων γεννητικών κονδυλωμάτων.
Ο ιδανικός χρόνος για τον εμβολιασμό είναι πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών, όταν δηλαδή η πιθανότητα έκθεσης στον ιό είναι μηδενική. Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός παρέχεται δωρεάν σε κορίτσια ηλικίας 11 έως 18 ετών, μέσω του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών.
Ωστόσο, ακόμα κι αν κάποιος έχει ήδη ξεκινήσει τη σεξουαλική του ζωή ή έχει εκτεθεί σε κάποιον τύπο του ιού, ο εμβολιασμός μπορεί να προσφέρει προστασία από άλλους υποτύπους στους οποίους δεν έχει υπάρξει ακόμα επαφή.